Endişenin etkilerini yaşamak kadar keyif kaçıran çok az şey vardır. Bunalmış, kaygılı, huzursuz ve hatta fiziksel olarak hasta hissediyor olmanıza neden olabilir. Aslında endişelenmek motive edici ve yapıcıdır. Dikkat edilmesi gereken nokta aşırı endişelenmenin hem enerjiyi tüketiyor hem de korku uyandırıyor olmasıdır. Net bir çözüme doğru davranışınızı yönlendirirken aşırı endişelenme hali, dikkatinizi dağıtabilir, karar verme sürecinizi bulanıklaştırabilir ve bu süreci uzatabilir.

Geleceği Tahmin Etmeye Çalışmak

Gelecek için endişelenmeye başladığınızda ki bu genellikle böyle olur, henüz olmamış bir şey hakkında fiziksel ve duygusal bir tepki yaratırsınız. Peki şu durum size tanıdık geliyor mu? Belirli bir durumun nasıl ortaya çıkacağından emin değilseniz, boşluğu çaresizce doldurmaya çalışırsınız. Fakat bildiğiniz gibi, ne kadar denerseniz deneyin, geleceği tahmin edemezsiniz! Bu yüzden endişeleriniz iki yönlü oluşur; kaygınızı azaltmak için boşluğu nasıl dolduracağınız ve tahmininiz umduğunuz gibi gerçekleşmezse ne olacağı?

Endişelenmenin Yan Etkileri

Alışkanlıklarınız ve kalıplarınız sizinle (genetik, çevre ve her ikisinin bir sonucu olarak) çoğunlukla sıkı sıkıya bağlantılıdır ve hatta bunları yaptığınızın farkına bile varmazsınız. Gelecek hakkında endişelenmek alışkanlık haline dönüştüğü anda artık endişe ile birlikte hoş olmayan yan etkilerde görülecektir. Bu yan etkiler, zamanla daha belirgin hale gelir, sonunda ise, onları görmezden gelemeyecek kadar üzücü bir hal alır. Aşırı endişelenme hem zihni hem bedeni etkileyebilir. Bu etkilerden bazıları şunlardır;

• Uyku düzeninin bozulması
• Baş ağrısı
• Konsantrasyon güçlüğü
• Mide bulantısı
• Kas gerginliği
• Tükenmişlik hissi
• Sinirlilik hali
• Stres hormonu seviyesinin yükselmesi
• Karar verme zorluğu

Endişelenme hali, sana yardım etmek yerine zarar veriyormuş gibi hissettirmeye başladığında, endişeyi fark etmenin zamanı gelmiş olabilir. Endişeyi, yaşamınızdan tamamen ortadan kaldırmak neredeyse imkansızdır. Örnek vermemiz gerekirse, endişe sizi bir sınav veya iş projesi için hazırlamaya motive olma sürecinde yardımcı olduğu için gereksiz olduğundan bahsedemeyiz. Çözüm, endişe ve rahatlık arasında uygun dengeyi sağlamaktır. Aşırı endişelenme, gelecek olaylar ve korkusu hakkında önemli derecede endişe ile ilişkili olan bir anksiyete bozukluğuna da işaret edebilir. Eğer endişeniz yüksek seviyelerde kalıyorsa, endişenizle başa çıkmak ve alternatif çözüm yollarını bulmak için bir sağlık uzmanını ziyaret etmeyi düşünmelisiniz.

Endişenizin, iyi oluş halinize zarar veren işaretlerini nasıl belirleyeceğinizi öğrenebilirseniz, onun etkileri ile mücadele etmek için stratejiler uygulayabilirsiniz. Geçmişte ne kadar endişelenmiş olursanız olun, bakış açınızı değiştirmek için asla geç değildir. Size en uygun olan endişe seviyesini bulmanız için birkaç yol;

Daha Farkında Olun

Endişelenme eğiliminizi gözlemleyip, kabul etmediğiniz sürece, yönetmek daha zor olacaktır. Zorluklara, belirsizliğe ve genel yaşam değişikliklerine karşı otomatik cevabınız endişe ise ve bir süredir böyleyse, bu alışkanlığı bırakmak ya da yönetmek biraz zaman alabilir. Tepkilerinizin farkında olmak iyi bir ilk adımdır. Farkındalık pratikleri yaptığınızda, size kötü hizmet edenler de dahil olmak üzere düşünce kalıplarınızı tanımada giderek daha iyi hale gelebilirsiniz. Sessizce oturmak ve nefesinize odaklanmak her gün sadece birkaç dakikanızı alır! Düşüncelerinizi, onlarla meşgul olmadan ve yargılamadan gözlemleyin. Eğer zihniniz düşünceler arasında dolaşmaya başlarsa, dikkatinizi nefesinize geri getirin.

Zamanla, bu basit pratik tepkilerinizden ayrılmanıza ve düşüncelerinizin bir gözlemcisi olmanıza izin verecek. Gelecek seferde endişelenmenize neden olan bir durum içinde kendinizi bulduğunuzda not alın! Sizin özel endişeniz veya kaygınız nedir? Herhangi bir düşünce kalıbı fark ettiniz mi? Endişelenmeniz için neden olan durumlar benzer özelliklerin herhangi birini paylaşıyor mu? Bu soruların cevapları, harekete geçmeye hazırlanmanız için yardımcı olabilir.

Bir Not Defteri Kullanın

Endişelendiğinizde, çözümleri denemek ve anlamak için zihninizi fazla meşgul edersiniz. Bir problemi inceler ve olası her sonuç ile kendinizi endişelendirirsiniz. Bu kadar çok yorucu hissettirmesine şaşmamalı! Probleme odaklanmak endişeye neden olabilirken, çözümsüzlüğün ise anksiyete için zemin hazırlar. Şöyle düşünüyor olabilirsiniz; “Keşke bir çözüm bulabilseydim sonunda rahatlayabilirdim.” Anksiyetenizi hafifletmek amacıyla hızlı bir çözüm bulmaya yönelik acelecilik hissi, sizin daha da fazla endişelenmenize neden olabilir. Bunun yerine, elinizin altında bir not defteri bulundurun ve endişeleriniz ortaya çıktıkça yazın.

Önemli bir şeyin ortasındaysanız ve bir endişe ortaya çıkıyorsa, yazabilirsiniz ve sonrası için kaydedebilirsiniz. Her şeyi bırakma dürtüsüne direnin ve tüm dikkatinizi bir çözüm bulmaya odaklayın. Bu gecikme sadece baskının bir kısmını azaltmakla kalmaz, boş zamanlarınızda listeye geri dönmenizi sağlar. Kendinizi sakin ve net hissettiğinizde endişelerinizi ele alın.

Not: Zihniniz genellikle, stres ve baskı altında olduğunda, net çözümler bulmakta zorlanır. Kendinizi bir çözümden gitgide uzaklaştığınızı hissettiğiniz bir problemi çözerken gerçekten hiç zorlandınız mı? Keyifli bir şey yaptıktan sonra hatta bir kahve içmek için dışarı çıksanız bile, “endişe listenizi” analiz etmek için çalışın. Sizi daha iyi bir zihin sessizliğinde olmanızı sağlayan bir şey yapın, sonra listenize tekrardan göz atın.

Kontrol Edebileceğiniz ve Edemeyeceğiniz Şeylerin Bir Listesini Yapın

Endişe genellikle yaşamın size getirdiği şeyle başa çıkamayacağınız korkusundan türer. Eğer, durumların üstesinden gelme yeteneğinizden emin değilseniz, bir güvenlik ve kesinlik duygusu hissetmek için elinizden gelen her şeyi kontrol etmeye çalışabilirsiniz. Fakat her sonucu kontrol edemezsiniz çünkü yaşam bu şekilde çalışmıyor. Yaşam hayal kırıklığına uğratır ve çoğu zaman işler senin beklediğin gibi gitmez (ki bu iyi bir şey olabilir!). Endişelerinizin listesini gözden geçirin ve kontrol edebileceğiniz ve sonra yapacağınız şeyleri not alın.

“Yapamam” sütununun altındaki şeyler hakkında endişe etmeyi bırakın (hiçbir endişe onları zaten değiştirmeyecek) ve bu enerjiyi yapabileceğiniz şeyler için harcayın. Listenin bu tarafını nasıl ele alacağınız konusunda daha belirgin olun ve eylemlerinizin gerçekçi olmasını sağlayın. Bir eylem planı yaratmak, kendinizi daha sorumlu hissetmenize ve daha az endişelenmenize olanak tanır.

Bu üç yol, endişelerinizi kabul etmenize yardımcı olacak ve onları daha iyi değerlendirip, yönetmeniz için size olanak sağlayacaktır. Bir endişe üzerine meditasyon yaptıktan veya onu yazdıktan sonra, endişenizin o kadar da büyük olmadığını fark edeceksiniz. Ya da belki büyük bir endişeyi ele alıp, endişe seviyenizi düşürmek için konuyu daha küçük parçalara ayırabilirsiniz. Yaklaşımınız ne olursa olsun, yalnız değilsiniz, herkes bir dereceye kadar endişelenir, önemli olan endişelerinizin sizi ele geçirmesine izin vermemenizdir.

Yazar: Emliy Holland Çeviri: Canan Yıldıran Düzenleme: Birlikbilinci

TELİF HAKKI©2020 BİRLİKBİLİNCİ. TÜM HAKLARI SAKLIDIR. BU YAZIYI TÜMÜ OLMAK ŞARTIYLA, DEĞİŞTİRİLMEDEN, BEDAVA OLARAK, VE BU TELİF HAKKI UYARISI VE İNTERNET BAĞLANTISI (WWW.BİRLİKBİLİNCİ.COM/) İLE BİRLİKTE KOPYALAMAYA VE DAĞITMAYA İZİN VERİLMİŞTİR.